Kan ropui lo tlang a nia!
Sikul chhuat chu tunlai anga Cement hmanga zut a nih loh avangin a khu thei lutuk a, Kan sikul kha hmu se Pink Floyd ho khan "All in all it was all just bricks in the wall" tih an sak duh kher ka ring lo, Brick hmuh tur a awm ve lo hrim hrim a ni. Chumi enkawl tur chuan kan khaw tuikhur, kang chat ve ngai loh avanga Khurpui kan tih a mi ngei kha kan chawi ta thin a. Sikul leh Class room ah chuan kan leih thin a, kan hlim ve hle thin. Kan tum ber chu a tam thei ang ber tui chawi a, Sikul tui leih tuka tling thei khawp tura tuichawi kha a ni, thahnem kan ngai thei hle a, a tuka la diak thei tur khawp leh chawlh puan theih tur khawpin kan uar thin. Eng emaw changa Black board Nawhrehna (Duster) siam leh thingtuai put kha Co-curricular activies kan neih chu a ni leh deuh mai a. Khati ang zirna piah lama kan thil tih kha Co-curricular activities a ni tih pawh tun hnu-ah chauh hian ka hria nia!
Sikul bula thingzar leh Silver Oak kung kha kan infiamna neih chhun a ni mai a. Sap hla kaihlek “Walzi walza Seventeen” tih tuipui hman chiah lo mah ila, a sa ring thei leh thingzar sawi kur nasa thei kha zai thiam an ni mai. A changa “U beibe, beibe is you” tih kan sak lai te khan Zirtirtute nuih a za ngai lo a, a dik pawh min hrilh lem ta chuang lo a. We don't need no education, We dont need no thought control" kha la hre lo mah ila kan chetzia khan a lo hril ber mai awm e. Sikul bana Kawngpui thleng hmasa nih inchuh a, intlansiak kha kan inelna pakhat a ni a, lawmman uma intlansiak erawh kan ni lo a, a thleng hmasa kha a hah nasa deuh tih mai a ni.
Kan lo lei kan deuh hnu khan Duster leh hlum (lei ban diak) hmanga Pawl sang zawk do nana invawm kha kan thil chin a ni a, Pawl sang zawk an nih avangin huaisen chu a ngai ve thin khawp mai. Tui thak, chi thak siam thiam riau bik te kha an awm a, A thak tawk lek a, a thur deuh bawk a, aieng rawng leh sawhthing rim nam chaka siam thei te kha chu kan dah sangin, an hnena lehkhapuan phek khat pawh thlak leh Bottle chhin khat nena inthleng kha a inbuk tawn a ni em tih chhut chhuak thei lo mah ila, a hunlai kha chuan a tuiin, Barter System practice hmasakna pawl a ni ngei ang.
Kan zirtirtu pa, Upa H-a khan Zingkarah a thlawnin Tution min kalpui thin a, eng ber nge min zirtir chu ka hre ta lo, mahse a inpekna hlutiza te tak kha. A hlawhah a vui ngai ka hre lo a, hlawh chungchang emaw nawrh chungchang a sawi ngai lo a, Pathian thu lah min sermon khum hek lo. Tun hnu-a ka ngaihtuah hian a pension hma ta lutuk kha ka ui thin ngawt mai. Tunah zawng kha sikul chhuak te kha Zirtirtu-ah te an tang tawh a, chu an sikul ah chuan ‘kan sikul pawl thum passed chhuak te pawhin A, Aw, B emaw A, B, C emaw an chhiar thiam ta hauh lo’ tih min hrilh ni zet kha chuang mak ka ti a nih kha. Khati ang mite kha chu Kohhran leh Pawl hruaitu pawh nise ka ngaisang lo ngam ta.
Chu zirna sikula thawkte hlawh let nga dawna hlawh tam te hnathawh chu chuti zawng chu maw lo ni a? Lirthei changkang tak tak hmangin nitin zirtir hna an thawk a, mawi tak takin an inchei a, hlawh tam tak tak an la tawh a, an lungawi em tih chu ka hre lo a. Mahse ka lungawi lo a ni. Zirtirtu pakhat phei chu a thusawi hi ka ngaithla ngai lo, ka mutthluk der loh pawhin pawn lamah ka chhuahsan thin. Ka tling lo a, an tling bik lo tih ka hria e. Mahse, mi tam tak nunna kawltu leh siama chhertu hi a inthlahdah lu deuh a ni.
Mizoram University-a Pitar kum 72 mi, Prof V. Pushpa Kumari khan ka nun hi min kaihhruai thui khawp a, Zirtirtu dinhmun ang tura ka lo beisei rilruk kha a nei kim ti ila a dik awm e. Vai Pitar a nih avanga a hriatthiam loh tura ka beisei pawh a chhiar tamna khan a hriatthiam tir thei zel kha a ropui ka ti. Hindu a ni tlat erawh a inmil lo deuh ka ti a. Mahse chuti ang pawh hriatthiam theihna min neihtirtu pawh a ni. Dr Kalpana Sarathy khan zirtirtu min nih chaktir fo a, Zirtirtu nuam ti ber pawl pawh niin ka hria. Chutih lai chuan Dr. Kanagaraj Easwaran khan mite thlir loh dan taka thlir min zirtir thin a. Vai Pathian bia pawh nise ka ngai thin ta ngawt mai.
Zirtir kawngah hian ka tui chhe te lo a, mahse zirtirtu hna pawimawhzia ka hriat avangin ka ngaisang hle a, ka ngaihsan avanga ka ngaihsan loh an tam khawp mai. Hnathawktu chu hlawh hmu tlak a ni, zirtirtu chuan taima takin zirtir tlat rawh se tih sakhaw thu ringtu kan ni a. Biakin chauh ni lo, eizawnna hmuna senglut duh miah lo ka hmuh hian ka thin a rim fo thin. Kohhran leh khawtlangah a langsar pawl an la ni tak dah a.
Sikula Pathian thu, khawtlang leh kohhran chungchang sawi tur bera neih te an awm thin a. Zirtir hna thawk hman miah lo a, hnatlang leh committee chhuan lama sikul kai lo thin erawh mi tlem te chauh an ni ta. Zirlai nungchang leh hmakhua aia Incheina leh thil thar seprawtui ni tin thin ka hmu ta fo. Chuti ang pawh vei peih ta lo, khawtlang leh kohhran, ram tan pawh rilru seng thei tawh lo, Incheina leh news mak dangdai hre thei viau a, ngaihdan buluk pui pui awlsam taka siam thin Zirtirtu erawh an pung ta thur thur mai. Hnung tawlh zawnga hmasawnna a ni. Kan khawtlang leh Kohhran thil tih ni khuaa indah awl tawk leh zirtirtu hna thawk, chhiatni thatnia lan loh chhuan lama hmang, an hun awla thahnem ngaihna nei leh lawi si miah lo an pung ta hle. Kut hnathawktute zara mawi an ni a, an thawhlawm leh lansarhna avangin khawtlang a mawi ngai si lo a.
Chuti ang zirtirtute chu a lawm an dinhmuna lungawi ngai miah lo chu. An dinhmun leh an dikna chanvo hre em em a, an mawhphurhna leh an pawimawhna hre miah lo, lungawi loh vanga nuar thin chu. Chungte chuan zirlaibu chhuak thar leh new syllabus milin an insiam rem ve peih tawh lo a, thla thara hlawh an lak theih chuan engkim tha vekin an ngai thin. Teaching aid sorkarin a pek loh, neih loh chhuan lamin mahnia siam chawp leh ruahman erawh an tum ngai lo a, tul ti lo pawh an ni fo thin. Heng mite hian khawkhat ruling Unit hruaitu an be chhe ngai lo a, Politics-ah inrawlh chiah lo pawh nise Transfer and posting-ah chhawr tangkai hun la awm turah an ngai thin a ni.
Kan khuaa English medium a lo din khan zirtirtu hlawh tlem te te ten thahnem ngai takin zirtir hna an thawk a, kan khawtlang pawhin hma a sawn zawt zawt a. Sorkar sikul erawh a ngai reng thung. Sorkar sikula zirtirtute lah chuan mi retheite te te kalna kan nih avangin a ngaihna a awm ve lo tih changchawiin a thei anga insiam rem an tum thak lo. An fate kalna atan pawha duh loh tur khawpin an thawhna sikulah zirtirna an pe ti ila a khaikhawm chiang ber ang. A hlawh tam zawk an nih tlat avangin sawisel erawh an thiang si lo. Tunah erawh tunlai mila intuaihriam turin Trained teacher, TET through etc etc a ngai ta. Hmasawnna thar mil zelin zirtir dan thar pawh an hmang thei ang chu. He system hi a tha em chu ka hre lo a, Party Politics leh chhungteism avangin mi tam tak chu a hnar ngam sa ang a, kawng khat chuan kan thatpui ngei ang le.
Zirtirtu ngaihsanawm leh taima, thahnem ngai mi tam tak an awm tih ka hria a, ka lo hmu tlem mai mai a ni tih erawh ka chiang e. Mi tlem te inthlahdah ka hmuh thin te hian an zirlai rilru hi min ti na mai a ni. A inngaihbel thei chuan lo inngaihbel se hmasawnna thar a hring chhuak thei mai thei a ni,a hring chhuak lo a nih phei chuan an thinrim thlawn mai dawn a, kei ka thinrim dawn loh avangin an hahthlawnin, min haw viau ta ve ang.
No comments:
Post a Comment