01/2012 Poverty

RETHEIHNA

           He thumal pakhat retheihna hian ramtui lei lovin min siam a, min sawp dan hi mak ka ti. Ka hmui a thui ping a, ka ban min khirh a, kebaiin min siam a, ka thluak neih ve chhun pawh hmang thei lovin mi ^-ah min siam a, ka hman tlak loh chu a ni ta der mai. Ka aw hi a tilawi zo a, ka kha a chhilh vei nen. Heti ang hi ka nih tak avangin ka ngaihtuahna mawl te chu sawr bingin ka in hnit hlawp hlawp a, keimah leh ka ziakfung chu a \ap ta a, ka mittui far chuan ka lehkhapuan chu alo dum zo ta a nih hi. Chu mangang au chuan awmzia i nunah a nei ve em tih chu chhiar zel mai teh.

            A ni taka, khawvel ram tin leh \angrual pawl \anrual tirtu chu he thu- 'Retheihna' vang hi a ni. Mi \hahnemngaite chhen fakawm tir tu a ni a. Mi chhen fakawm te \hahnem ngaih tirtu pawh a ni. Pa a \ap a, nu mangangin chhungkuaa mei alh en ai chuan suahsualna khur thuk takah a luh pui a, mimal zahawmna lak bovin a awm phah \hin. Suah sual, uire leh tualthah a pun-lun phah a, chhungkaw tam tak lungngaihna a belh chhah a ni. Khawtlang a rum a, kohhran a keh phah a, ram a \hen hrang hial  a ni.

He thumal hian siamtu min dem tir a, beiseina aiah beidawnna min hmachhuan tir rawl nen. Nun ning leh misual an lo piang chhuak a, chhungkua a rum ta a nih hi. Retheih tawh na lai len chuan rilru \ha a put theih lova, ril\am reng chung chuan a fin theih lova, duh loh dan deuha awm a ngai \hin.

            Vawiina thih mai ai chuan naktuk dam thlen theih nan ka  tih duh loh sual lian tham,  ka tih atana ka suangtuah ngai loh te kha ka ti thin. Aw, iva han chimawm tak em!  Nang vang hian mi min khawngaihna leh zel pawh lak bovin a awm asin. Khawngaihna leh hmangaihna chauh hi dawhtheihna siamtu a nih avangin ka hmachhuan ve ber min laksak lul suh ang che. Ka  thawk a, ka nei thei si lova, ka  chawl a, ka hahdam si lo. Khawngaihna leh hmangaihna chuan engkim a tudai a, hriatthiamna avangin dinhmun siamna hun \ha ka neih phah mial mai thei asin!

            Hun ka  nei a, hun \ha chu ka nei ngai si lo va, hun ka neih ang ang chu hmang \angkai ve in hmangaihtu hma ngai taka ka hman theih nan, hahdam taka ka chawlh theih nan ka thawk dawn a ni. Mite anga ka  thawk kaw duak duak lo a nih pawhin min dem suh ang che.

            Nang vangin ruihhlo a hluar a,  zawrh phal loh zawrh a tam a. Zawrh ngai a nih tih pawh kan hriat loh mihringte nen lam zawrh a nih tak hi. Hmasang ata mahni thil zawrh (nawhchizawrh) a tam phah a, chu sumdawnna upa tawh tak chu chhunzawm zel a nih chhan pawh nangmah vang a ni. Duhamna hi ilo hrin avangin retheihna bawiha chawm seilenin ka awm ta.

            Ka duhna hmun pawh thleng thei lovin, ka hriatte pawh sawi chhuak ngam lovin ka awm phah a, eng mah lo ni  turin min ngawih tir a, thudik pawh min mausam tir ta a nih hi. Huaisenna leh zel ila la bo vei nen. Hlau leh khur chungin hun bi ka chhiar a, ka  kimki zo ta. Ka finna neih ve chhun chuan mite a tifing zo tawh lova, ka inkiltawih avangin. Rinhlelhna hmunah min hruai avangin tumah ka ring ngam tawh lova, mi rin ngam ka hlawh chhuak zo tawh hek lo, Finna hi mawlna-ah a chang zo ta. Engvanga lo awm nge maw i nih le??

            Ka duh berte min duh tir lova, ka duh lohte lakah pawh zahngai hlek lovin, diriamna leh hmuhsitna mi neih tir a, mite’n min nuihsawh phah si. Eng vanga ka hmangaih berte pawh min hnualsuat tir thei nge maw i nih le? Mi zingah inkiltawih reng rengin min siam a, kir lehna hun awm lek lovin min hruai chu a ni tak si a leh!  Maian chan pawh min tluk tir lo. Maian chu a hnahte sikin, a rahte lovin, a zamte pawh pawt dawr dawr mah se duat taka enkawlin an ngai pawimawh \hin. Nang chuan duat leh ngaih pawimawh turin min kiam san ngai si lova.

            Ilo awm ve avangin siamtu min dem tir a, \anpuitu leh kan hmachhuan ber a nihzia min rinhlelh tir a ni. Ka inhnemna chuan chakna min siam a. Amah ringlote chuan retheite pathian tiin siamtu an sel a. Communist-te chuan ka sakhua nen lam mi retheite inhnemna-ah an chhal tak hi. Ani, ka beidawnnain Pathian mi hnaih tir a, Amah ka hlauhna chuan kawng \ha-ah mi la hruai hram hram a ni.

            Lungngaihna mi thlen tur leh ka zahna khua tisei turin min siam a, hlimna aiah thihna hrui hrual min awrh tir si. Hruihrual aiah beidawnnain mi khai a, ka la nung ve hram hram a nih hi. A tha e, heng zawng zawng hmawr bawk tu chu thihna a ni a, thih hnu piah lamah zawng i khawih buai phak ka ni tawh lovang. "Lalpa Ka lawm e, hun nena inkungkaihna nei a, mihringte tan thihna i buatsaih avangin".

            Khawvel nihphungte hriatthiamna nasa tak ka neih phah a, neih loh nei tur leh, neih nei lo tura ka lo piang te, chin lem nei lo duhna te nei tur ka nih zia ka hriat phah a ni. Khawl khawma nei tur leh a awmsate tlan ral tura dam ka ni, chu pawh ka thih hma zawng. Zirtirtu \ha tak i lo ni e.

Mahse he khawvel ata hi ka hming leh i hming thai bo turin ka pet chhuak ang che a, Zai khata mihringte kan awm khawm theih nan i hming, thleih bik nei tak RETHEIHNA, mite avang chauha awm hi ka umchhuak dawn. Chu chuan intluktlanna a siam ang a, hlim takin thih hnu piah lamah kan leng za tawh ang.

Is Poverty a Crime? Where there is Social Justice.