DROPDOWN MENU

Thursday, October 24, 2013

37/2013 Separate Time Zone

THANGTHAR BENG TLAK LOH TIR TU (IST)

            Kan Mizo zingah Thangthar nun ninga thi (Thasiama) a awm tih hi a tak tak emaw ni dawn ni? Ka thil awih loh te zing a mi pakhat chu ava  ni em! A dik a nih chuan amah a mawl em vang emaw "amah a in siam rem theih loh vangah"  ngai ila, a dik ang. A fate an khawloh vang nge fa a neih ve loh vang ni ang?


            Vawi sawm leh Pathum pawh lo thi nawn awn awn teh reng se, Thalai te khawvel anih avangin khawvel hi chu a kal ngaiin ala kal miah miah mai dawn si a. Khawvel finna leh hmasawnna sang zel hian nundan leh hnamzia/nihphung thlak thleng hi a keng tel a, sualna a pun lun zel bawk. Chutianga khawvel nihphung hre lo leka mahni tapchhak luma lo inhampuar thin tan chuan khawvel hmasawn dan hi a chak em a ni. Hmasawn chak tih vang mai a, nunphung nghet neih loh erawh changpat cheh chhum ang maia awmna a ni.


INDIAN STANDARD TIME (IST) :                       Ram changkang ah chuan  nikhatah darkar 8 - 16 chhung hi hna an thawk thin a, an hnathawh rim avangin an chawlh hmang (Weekend/holidays) pawh an hmang uar thei hle tih kan hria a. Khawvel hian hun/Sona thuhmun (Greenwich Mean Time-GMT) kan hmang a, Greenwich khua  hun hman mil ang khan ram hrang hrang hian an duh danin an lo herh mil mai alo ni. GMT Sona aiin Darkar nga leh a chanve in a hma a, India ramah chuan Allahabad/Mirzapur khua atangin Sana kan teh tan a, Sona/dar bi inang kan hmang a ni. In unauna leh inpumkhatna duhtu ni mah ila, Hun hran hman chu kan duh hle ang. Bangladesh ram, ni chhuak har zawk pawh India Sona aia Darkar 2 zet a, a hmat chuan darkar 2.30 in herh hma leh  ila kan chhawr ve viau ang.

MZP Chanchinbu ah :            Chanchinchu hrang hrangah hetiang lam thuziak hi a awm nual tawh a. pakhat chauh tarlang ila, Lalmuanpuia Punte chuan MZP Chanchinbu, April 2010 chhuakah khan "Separate Times Zone for North East" tih thupui hmangin ngaihnawm takin a ziak a. January 23, 2010, a Guwahati a KC Das Commerce College ten Seminar an huaihawt tuma a, tel ve thu leh an thutlukna, sawizauna te a lo nei tawh a, Chipchiarin tarlang thei lo mah ila, heti hian tarlang thuak ila;

" North East hian Mainland India aia darkar 2 vel laia kan hmat laiin mainland India te nen hun khat kan intawm miau avangin nitin darkar 2 ze kan hloh ziah a….. Entirnan Kohima ah Dar 4 ah khua a vara, Mumbai ah chuan Zing dar 6 ah khua a var chauh thung, North East mipui te chu zing dar 5 ah an harh deuh vek tawh a,…. Mumbai khawpui a mite chuan dar 7 velah an thova. Tichuan Dar 9 Office nang turin kan thleng rual ta a ni… Chutiang bawkin keini North East mipui chu Office ban rual deuhthawin khua a thim a, Mumbaiah chuan tlai dar 8 ah khua a thim chauh a, Office ban hnuah darkar 3 khaw eng an la nei a, an duhzawng thil dang tihna hun an ngah em em a ni …. Nitin darkar hnih kan hloh ang zel a ni a, Bangladesh in Standard  time an set na Darkar 7 ah hma ah set ve ta ila.. hma kan sawn mai lawng maw" tiin a ziak a, a fiah zo emaw?

Hmanlai Mizo hnathawh dan a tha zawk em :          Zopa zeizia milin hrilhfiah dawn ila, kawmchhakpa in Chawlhni zing dar 9 Inkhawm nang tur chuan Kawmthlangpa dar 7 atangin a nghak reng tawh a, darkar hnih chhung inkhawm nang tura a nghak ziah ang kha kan sawi tum a ni. Nghak lo khan thil tul lo ti ta zawk se, a daih zai tur. A awmzia berah chuan Hmanlai Mizo ten hna an thawh thin ang deuh khan zingah, thawh velah hna thawk ila, bang hma ila, khaw thim hma-in hna tul dang tam tak kan thawk thei ang a, midang milin kan kal ve thei dawn a ni ti ila a dik awm e. Ni eng kan hlep rei dawn anih chu.

            Hnathawk tam a, kan hun te hmang daih zai tur chuan ni chhuah/khawvar hun in an loh dan hi kan chhiar thiam a ngai a. Kan Sona hi darkar hnih in lo herh hma dawn ta ila. Dar 7 ah Office/hna tan hun a ni ang a, Ni chhuah hun leh khaw awm dan te chu pangngai mah sela, hnathawh hun kha a hmat dawn tlat tawh avangin I thawh hmat a ngai anih chu. Tichuan Dar 3 ah, tlai nem lai takin Office/hna atangin I bang/chawl thei ang a, Hna dang thawk duh, infiam duh, leh thildanga peng kawi duh tan hun hman daihzai kha a remchang tawh dawn a ni. Zanah I inkhawm duh anih pawhin vei ken nei reng chung leh hnathawh zawh loh nei map lovin Pathian I be malh malh thei dawn tihna a ni ta a ni. I mut hun a tlai ang a, I thawh hma pangngaia thovin hnathawhna hun I ngah ang a, ni I hmang rei dawn a ni. Chu chu Day Light Saving Time an ti a ni.

            Hei erawh kan thlak thleng hlek a ngai ang a, thawh phan leh vuai cha hun a awm lovang a, Heavy taka Break fast ei leh Lunch tlem ei kha kan ti thei lovang a, Diet hrisel zawk Breakfast leh Lunch kha kan ngai pawimawh dawn a ni. Zingkar lenna hun a awm lovang.  

Mengrei Generation :                        Mizoramah Sorkar hnathawk an tam a, a nei nung nung leh zah kai ber ber te an ni nawk hlawm avangin kut hnathawk tu te pawhin hmanlai zia kha paihin Office kai hun milin kan awm ve ta ringawt hi a mak lo. Hnathawh hun kha Dar 9 ah kan ngaih vang a ni. Zing thawh vela hna thawk thin khan, Dar 9 kan nghah ve kher thin avangin tho hma kher lovin kan lo mu rei ta a ni. (Dar 9 nghak ve kher lo a thawk nghal thin sumdawng te chu an hlawhtling em hi maw)

            Pulpit tlangah meuh pawh "Thangthar an that chhia, thawh peih an nei lova, an mengrei em em ringawt. Tlai deuh deuhah an thova tih te,.  Thatchhiat vangin Peih an nei lo, chaw pawh an ei peih lova, engmah an peih lo etc" an ti a.  Hna daih zai loh vang leh  mahni (hun hman) daih zaia hman loh vang a ni.  Thalai te hian Zingkarah tih tur awm mang hlei lova thawh hmat vut leh zingkar ah tei huai huai ai chuan mut kan thlang zawk a ni. Bazar ngaisang khua erawh tei huai huai turin an lo tho hma mahna. Tih tur leh hna bik nei chu tlem te an awm avangin chung ho chu an tho hma thin. Chutiang ni lo tan chuan thawh hmat hi a sawng hlawtna a awm hran lo nia.

            Beng nei reng si, 'Bengtla lo' min ti hi ka hua a ni lova, kan hun hman te a daih zai lo leh thawh tur mumal taka a awm lo hi ka hua a ni. Thalai Kristian te thawhrim rah tel tura hnathawh tur kan neih loh avangin kan taihmakzia kan tarlang thei lo mai mai a ni. Thawh tur bik nei ta lo chuan Sual khurah kan lut anih pawhin min dem suh u.

Eizawnna tha zawk:                Thawh rim tur leh Thawhrim rah seng tur kan neih loh vanga a Bengtla lo kan ni. Equal Pay for Equal Work te hi a thu chauh emaw kan ti hman tawh hial a ni. Equality for all kan tih te hi ideology/suangtuahna thleng dik thei ah kan ngai tawh lo. Rim tak leh hah taka kan thawh hi miten awlsam tak leh samkhai taka an la lut kan hmuh hian kan rilru  a na thin. Tling ve leh tha ve tawka kan inngaih ve lai a, chhungte leh laina, then leh rual te induh sakna avanga ding khaw chhuak thei lo te rilru hi a na a ni. Nupui Pasal nei ngam lo leh lengrei kan pung ta tulh tulh a, Sualna lamah tlanin Nulat tlangvalna lamah rual kan pawl mah mah a, nau piang belh lo tura ngaihdan siam kan tam ta a, kan piang pung ta lo anih pawhin Thalai te min dem suh u. Nunkhaw chhuah a har tawh em a ni.

            Thiam leh tling inti ve tak tak ten, mite hmuh sit hlawh tawk leka inhlawhfak hi kan peih tawh lova, loh theih lova thawh erawh a ngai thung anih hi. Thawh turin a daih loh hunah sualna lian tham, tharum thawhna hial kan ramah a thleng anih pawhin kan cho chhuah-ah ngai thiam ila.
Aw khawvel hian hria se:       Kan dinhmun leh khawsak phung hi khawvel hian a hre tak tak lova, keini pawhin khawvel hmasawn dan hi kan hre tak tak lo. Mizo te ngei hian Research leh paper publishing hmanga kan puan chhuah phawt loh chuan hmasawnna tak tak hi kan hmu ngai lovang. Thalai te harsatna, Eng schemes emaw khawvel huapa hlawhtlinna leh hmuhchhuah te hi zirbingna atanga tih a ni ta zel a, Theory ringawt hi a tawk tawh lo. Mizo ziak miten theoretical takin an ziak thin a. kawngro a su lo hle, Emperical (finfiahna) tha nena thuziak kan hmuh tam hunah hma kan sawn ang. Chutiang chuan kan hnathawh dan leh kan hnathawh te hi khawvel mila kan her rem hi a hun tawh a. Khawvel hriata puanzar hi a awm ve reng si a.

            Khawvel hmuha in pholang tur chuan kan hnathawh rim dan te, kan thawh dan phung te, kan pho chhuah dan thiam angai a. Chutiang anih chuan Look East Policy, Vision 2020 leh Cyber War te hi kan hlau tawh lovang a, (rilru lama kan inpeih chhuah loh chuan Chimralna hmanrua ani)  kan hmasawnna tur ani tih kan pawm thlap ang. Culture nghet kan neih phah dawn si a. He thupui zet hi zawng ziah a fiah chi a ni lo. Symposium/ workshop ah te khel ta ila. Chutah pawh panel ah awm lo ila, keini ang duang chuan kan hrethiam thei chauh ang. He topic hi I tui zawng tak tak anih chuan www.timesofindia.indiatimes.com/ separatetimezone/5879491cms  ah te, www.greenwichmeantime.com/time-zone/usa   leh Google Search engine ah te hian Separate Time zone tiin han search la chhiar theih in tarlan teuh a ni a, a topic hi a interesting hle a ni. -  27.6.2011

No comments:

Post a Comment