A CHHELAI SIAMTHATU
Bible : Genesis 12.2; Isaia 58.12; Isaia 61.1-3,
Nehemia 2.17-18, Matthaia 5.13-14, Luka 4.18
Nehemia 2:17 Chutichuan an hnênah, “kan chan a chhiatzia hi in hmu a, Jerusalem a ram tih te, a kawngkhâr te a kang tihte pawh in hria a: hawh u, sawichhiat kan nih tawh loh nân Jerusalem kulh chu i din leh ang u,” ka ti a. Tin, ka Pathian mi duhsak thute ka hrilh a, ka hnêna lal thu sawite pawh. Tin, anni chuan, “I tho vang u khai; i din teh tak ang u,” an ti a. Chutichuan chu hna \ha thawk tûr chuan an kut an tichak a.
Matthaia 5.13 “Khawvel eng in ni e. Tlang chhipa khaw awm chu thuhruk theih a ni lo. Miin Khawnvar halin hrai hnuaiah an dah ngai lo, a dahnaah an dah zawk thin; tichuan in chhunga mi zawng zawng a en thin.
Siam\hatu dinhmun :
Ram leh khawtlang, kohhran leh chhungkua, mimal leh pawlah hian siam \hat hna thawk turin Pathianin min tir a. Siam\hatu chuan mi dangte tan hna thawkin malsawmna a ni ngei ngei thin a ni. Siam\hatu chuan mi pawisawi te, mi rilrem loh zawng anga chet te a ngaih chang pawhin a pawisa lo a. A tuartu tur lam aiin a \hatna tur ngaihtuahin hma a la fo \hin a ni.
A chhelai hriat loh chuan a siam \hat ngawt theih lova. A chhelai hriat hnuah siam\hatu chuan a siam \hat dan ngaihtuah chungin hma a la \hin a ni. A siam \ha thiam lo a nih pawhin a thiam a pun a, man chawi a ngaih pawhin a man a pe hreh \hin lo a ni. Chu chuan kawng \ha leh dik, tlo leh rintlakah a dintir thei a ni.
Khawtlang leh sakhua nun tlachhe siam\hatute hian an nunpui ngei, an chenpui, an mita an hmuh ngei hi an en liam ve mai mai ngai lo a. A \ha alawm an ti ngawt hek lo. An hre lo der ngai lova, mut mawh hnar mawha neiin hma an la \hin a. Anmahni nunna ngei, an chhungkaw ei leh bar ngeiin a tuar dawn tih pawh an hre lawk vek a, mahse ke an penchhuak tho a ni. A chhan chu a chhia, siam \hat ngai a ni tih an hre tlat alawm.
Social Reformer hrang hrang te nun hi kan chikin kan zir ngai em? An tuar a, thih an ngam tlat a nih chu. Kristiante tan phei chuan kan chakna Isua a nih avangin hlauh tur a awm lo a. Pathian duhzawng a nih tlat avang leh Lal Isua lo kal chhan pawh lei leh van inkar chhe tawh siam \hat turin a ni.
Khawvel huap emaw, kan ram leh khawtlang tan kan theihnain a phak lo a nih pawhin chhungkua kan nei a, kan chhungkaw nun tlachhe mek tungding a, siam \ha tur pawh hian ke kan pen thei asin. Isuan khawtlang rawngbawlna a thawh dawn khan hnehchhiah te, fahrahte, hnuaichhiahte tana tirh a nih thu a sawi kha.
Chhungkua, khawtlang, ram dinhmun :
Han thlir ila siam that tur hlir a ni. Siam \hat theih loh erawh a awm lo. Kum tin camping kan nei fo a, Corruption hluarna, human right violation (Mihring dikna palzutna) lamah kan la sang em em a. Tualthah leh corruption lamah kan fihlim lo chu a nih hi. Ngawi renga ngaihthah mai chuan a punlun zel dawn a. Keini kohhran \halaite hi kan chet loh chuan tunge che ta ang le? Kan ngawih renga khawvar kan nghah mai chuan hremna kan tawk ang a, kan ram, kan kohhran, kan chhungkua hi a tluchhe zel ang. Chu chu thlir mai mai turin Pathianin min ko lo asin.
Chhungkua: Kum 2015 khan State Social Welfare Advisory Board chuan nupa harsatna tawk a zir chiang a. Nupa inthen 44% zet chu Zu vang a ni a. 17% zet chu nupa; nulat tlangvalnaa rinawm loh vang a ni. 19% zet chu retheihna avanga inthen a ni. (Hmangaih berte nena bahrah laih peih rei leh si lo hi an va tam dawn em!) Zu a lo zalen ta, chhungkaw eng zat tak nghawng ang maw? Zu leh ruihhlo hian min nghawng lo mahse kan khawtlang, kan \halaipui te, kan kohhran chu a nghawng a ni lawm ni?
Khawtlang: Zu leh ruihhlo kan do ngam ta lo a, kan \ha en ta ngawt zel a nih hi. Insawithiam chawpin kan Mission field alawm kan ti ngawt a, mission hna kan thawk peih chuang si lo chu a nih hi. Mission field-ah chuan awmze neiin rawng an bawl \hin asin. Mit i nei a, rilru i hmang thei a, kan chhiatna leh siam \hat kan ngaihna i hria a, chuti chung chuan “A pawi lo” i ti maw? “A pawi lo ti suh, a pawi hnuah engtin nge i tih tak ang?”
Ram: Kan ngaihhlut zawng leh kan inelna hi a dik ta lo. Chiahpuam, khehpuam, Zu zawrh hausakna, Contract leh supply-a inchhek arbawm ta an tam a. Sum lakluhna mumal hre si lova hausa ta thur thur hi an va tam tak em! Chhiah pe duh lo an pung a, pawisak nei lo kohhran mi an pung ta zel hi hma kan la thei lo a nih pawhin i hnualsuat ngam ang u. Kan thusawi, kan thuziak, kan update-ah te hian siam\hatna lam hawi engzat nge kan phuhchhuah tawh a. Entirna atan keimahni ngei ke kan pen hmasak a awm tawh em? Kan chetzia hmangin engtin nge siam\hatna tur kawng kan lantir tawh? Mite kuta kan dahchhung chuan kan siam \ha lo ang, \anrual a ngai asin.
Kalphung dik aiin rilru dik :
Kan sorkar kalphung leh ruahmanna (system) \ha pui pui a lo chhuak tawh a. Zawm tak a ruangin kan Divert emaw, kan siam rem mai zel hi a nih dan tur a ni lo. Ziakin eng anga kalphung \ha pawh duang ila, kan rilru lam a lo corrupt a, a lo dik loh chuan system \ha hian awmzia a nei thui lo hle.
Kohhran kalphung fel tak tak pawh duan a ni alawm. Zu zuar zilh tur, thunun tur, lawmpuina pek tur, chhawmdawl tur dan mumal tak kan nei fir fer a. Mahse, rilru dik tak nena kan tih loh chuan a thawk thei lo fo a nih hi. Tu kohhran hi nge Bank Loan la a, Bank Scheme lo anga Selh Help Group (SHG) chanai chhuha puk \hin ang le? Mi retheite leh SHG tana Loan hmangte hian biak in te hi kan lo sa ta mai mai a. Thlarau thianghlim chu a \i ngawt ang. Budget leh planning felfai tak pawhin hlen chhuak \hin mah ila, rilru dik hi a ni pawimawh ni.
Central Sorkar kaihhruaina hnuaiah scheme fel tak tak, system \ha tak tak kan nei a. Mahse rilru dik lo hi chuan a hmang dik thei chuang lo. Mid Day Meal, MGNREGS, Scholarship hi a nihphung belchiang teh u. State sorkar hmalakna pawimawh tak NLUP \hatzia te, MIP \hatzia te, BAFFACOS te hi in ngaihtuah ngai em? Ziakin fel tak takin kaihhruaina kan hmu a lawm. |ha tak a ni nghe nghe. Tu nge a nih dan tur anga siam \hat hna thawk ang le? Mipuite hian kan zar dik lo a ni lo maw?
MLA pawh kan inthlang leh ang a, Polcicy hrang hrang hmangin; an manifesto an lo zuar leh ang. A \ha leh lutuk dawn a, an kaihhruaina leh kenkawh chu \ha ta thut pawh nise. Kan rilru a dik loh chuan mak ta em em duai khawpa tam pawisa pawh hi min pe mahsela eng mah kan nihpui tak tak chuang lo ang.
Minister, MLA, Officer leh a thei zawkte zarah hian thil dik lo hi kan lo ti \euh lo ang maw ka ti \hin. Eng pawh chu nise, kan lo tihtawh chu theihnghilhin kan theih ang tawkin ke i pen ang u. Keimahni tawkah dik ve tlat ila, rilru dik tak put tlat chuan kan hlim mai. Kan huaisen mai, kan lo hausa ta lua lo a nih pawhin Isua avangin kan lawm tho ang.
Penchhuak rawh :
Pathian thu chuan tho a eng turin min hrilh a. Kan eng chu hrai hnuaiah emaw, mahni khumlai zawlah emaw chhit chi a ni lo. |hu chunga eng turin min ti lo a. Tho turin, penchhuak turin min duh a ni. Chutianga kan en phawt chuan mi ten thlarau mi min ti mai ang. Mi pawisawi lo ngawt hi mi \ha an ni lo a nia, Thlarau mi kan tih chuan sual a hua a, sual a ngai zam mai mai ngai lo asin. Mi te tana enna pechhuak tur chuan kan thawh, kan penchhuah, kan insenso, kan tawrh ngam hi a ngai a ni. Chutiang mite chu mi dangte tan malsawmna an ni ngei ngei \hin.
Penchhuak ta ila engtin nge kan thawh ang a, engtin nge kan siam \hat ang tih hi zawhna pawimawh tak a ni. A tlangpui chauh tarlangin kan tih ve tur chu hei hi a ni dawn lawm ni?
(1) Sual leh dik lo dodalna hmangin
(2) Pathian thu leh Kristian kan nih angin
(3) Mahni ngei thawkchhuakin
(4) Mahni ngei tuar ngam turin
(5) Pathian avanga chan ngam turin
Lal Isua ang turin :
Isua hi mi nunnem zai dam tak a ni a. Mahse a zaidam reng bik lo. Pharisai a dim lohzia leh a chetdan pa tak hi kan theihnghilh fo mai. Tun hunah hian Isua hi lo kal ta se, a mawl kan ti ngawt ang. Kan ei lo bawih bawih khawpin ka ring \hin. Mahse, Isua khan sual a hua a, dik lo siam \hat a tum tlat a ni.
Siam\hatna bulpui ber chu Isua a ni. Sual bawiha tang tawh chhanchhuahna hna thawk a ni. Lal Isua dinhmun kha “Thuhnuai rawlhte hnena chanchin tha hril puang turin Lalpan hriak mi thih a ni” tih Isaian a sawi lawk a. Isuan mipui hmaa rawng a bawla a sawi hmasak ber pawh a ni “Ani chuan salte hnena chhuahna thu leh, Mitdelte hnena mitvar neih lehna thu sawi tur te, Tihduhdah tuarte chhuahtirna tur te, Lalpa lungawi kum thu sawi tur tein, mi tir a ni (Luka 4.18-19)” Sual Setana leh a hna thawh lak a\anga chhanchhuak tura lo kal hi Isua a ni. Rilru dik ngawt a tawk lo a, sual leh a hna thawh do turin kan penchhuak tur a ni.
Ani tak asin : Ruahmanna leh kalphung \ha ngawt a ni lo a, rilru dik ngawt a ni lo. Lal Isua anga rawng bawla a chhe lai kan siam \hat hi a ngai a ni. Kan ram, kan khawtlang, kan kohhran kan hmu veka, siam \hat a ngaihna pawh kan hre veka inhrilh kilh kelh a ngai lo. Nehemia khan “Kan chan a chhiatzia hi in hmu a, Jerusalem a ram tih te, a kawngkhâr te a kang tihte pawh in hria a: hawh u, sawichhiat kan nih tawh loh nân Jerusalem kulh chu i din leh ang u,” ka ti a. Tin, anni chuan, “I tho vang u khai; i din teh tak ang u,” an ti a. Chutichuan chu hna \ha thawk tûr chuan an kut an tichak a. Nehemia thupuan zawmin an ni chuan an kut tichakin “I tho vang u khai; i din teh tak ang u” an ti mai asin. Chutiang tur chuan “Ani tak, i penchhuak ve ang u” i tithei ang em le?
No comments:
Post a Comment